Op zoek naar het circulaire waardelek

Vaak is er veel weerstand te vinden bij ketenpartners om gezamenlijk om de tafel te gaan. Hoe makkelijk dat gaat, hangt van meerdere zaken af. Wie direct in contact staat met de eindklant, heeft een unieke positie die zeker gewicht in de schaal kan leggen. Daarnaast kan het helpen als er al een sterke onderlinge afhankelijkheid tussen de ketenpartners bestaat en er samen kennis en vertrouwen is opgebouwd die niet zomaar elders is te vinden. Verder zijn ook organisatie- en investeringskracht voordelen. En natuurlijk helpt het als meerdere partijen al overtuigd zijn van de noodzaak van circulair ondernemen.

Gezamenlijk belang ervaren

Het is gelukkig niet nodig om al in de startfase alle ketenschakels bij elkaar te hebben. Met een of twee partners zijn al flinke stappen te zetten en kun je een alliantie smeden die meer partijen aan boord kan trekken. Eenmaal in gesprek is het belangrijk dat iedereen aan tafel een gezamenlijk belang en doel ervaart en intrinsiek gemotiveerd is om duurzaam bezig te zijn. Al te scheve machtsverhoudingen zitten samenwerking in de weg. Succes is het makkelijkst te bereiken als de lusten en de lasten zo eerlijk mogelijk zijn verdeeld.

Waardelekken

Ondernemers die zich vooral richten op het snijden in kosten en kortetermijnwinst, zullen moeite hebben om de circulaire transitie te maken. Daarvoor is het namelijk nodig om niet in euro’s, maar in waarde te denken. Voor de klant, voor het bedrijf zelf, zijn partners en voor de samenleving.

Om te ontdekken waar er kansen liggen om waarde te creëren, kan een bedrijf als oefening onderzoeken waar waarde weglekt in de keten. Het grootste lek is vrijwel altijd daar waar de eindgebruiker een product afdankt. Weg waarde! Zonde, want het is een enorme kans om gebruikte producten uit de markt terug te halen en op te knappen. Met relatief weinig moeite is een bedrijf dan duurzaam en circulair bezig en pakt het een aantrekkelijke marge. Veel ondernemers houden zich hier inmiddels mee bezig via een zogeheten recovery of revive-programma.

Met remanufacturing gaat een bedrijf het verst: dan brengt het een product terug naar zijn oorspronkelijke specificaties. Denk niet te snel: bij ons kan dat niet. Circulaire ondernemers rapporteren zelf dat er technisch vaak meer mogelijk is dan ze aanvankelijk dachten.

Ook eerder in de keten kan er waarde weglekken. Bijvoorbeeld via een reststroom die tijdens de productie ontstaat en als waardeloos wordt gezien. Met creatief denken is voor de reststroom mogelijk toch een afnemer te vinden. Of kan een bedrijf door een ander proces de reststroom beperken of waardevolle eigenschappen eraan meegeven.

Het ontwerp van een product kan ook een waardelek zijn. Als dit zo in elkaar zit dat onderhoud of demontage lastig en kostbaar is, gaan er heel wat circulaire opties verloren. Samen met de keten bespreken welk ontwerp het best in staat is om waarde vast te houden (via bijvoorbeeld een recovery-programma), is dan een must.

In transitie

Helaas hebben veel ondernemers geen idee van wat er met hun product gebeurt als het eenmaal bij de klant is. Vaak hebben ze ook geen scherp beeld van hoe de onderdelen zijn gemaakt die ze zelf inkopen. Dit gebrek aan kennis kan een ondernemer zich in de toekomst niet meer veroorloven. Een circulaire economie is een van de krachtigste wapens tegen vervuiling, klimaatopwarming en het verlies aan biodiversiteit. Bovendien heeft zowel de EU als Nederland fikse ambities om de transitie naar circulair ondernemen in hoog tempo te voltooien, met een heel arsenaal aan regelgeving in de maak. Hoog tijd dus om de eigen keten bij elkaar te brengen en simpelweg in actie te komen!

Dit jaar vindt in Utrecht de feestelijke 5e editie van de conferentie ‘Logistiek beweegt de circulaire economie’ plaats, die mede door evofenedex wordt georganiseerd. Wil je inspiratie en concrete ideeën opdoen? Kom dan ook! De toegang is gratis. Meer informatie en je inschrijven kan via onderstaande knop.